Kompleks niższości. Kiedy czujesz się gorszy…

Sprawdź jak ważne jest pozytywne myślenie i akceptacja siebie?

Objawia się w różny sposób, głównie poprzez niskie poczucie własnej wartości, brak pewności siebie, nadmierną samokrytykę, surowe porównywanie się z innymi… Dla niektórych wiąże się z poczuciem bycia gorszym lub „niewidocznym”, niezauważanym – albo oznacza niezmienną potrzebę udowadniania czegoś innym i sobie. Brzmi choć trochę znajomo? To poczucie niższości, określane w psychologii jako jeden z tzw. kompleksów. W dzisiejszym świecie cierpi na to coraz więcej ludzi, a to z kolei blokuje osiąganie sukcesów i cieszenie się życiem. Jak sobie z tym radzić?

Czym jest kompleks niższości?  

Kompleks niższości to termin psychologiczny, który odnosi się do intensywnego poczucia nieadekwatności, braku wartości lub niewystarczalności, które może wpływać na wiele płaszczyzn życia człowieka. Początkowo pojęcie to zostało wprowadzone na początku XX wieku na bazie tzw. teorii kratyzmu Władysława Witwickiego (jednego z ojców polskiej psychologii), a rozpowszechnione przez Alfreda Adlera, austriackiego lekarza i psychoanalityka, który był jednym z pionierów psychologii indywidualnej. Adler wierzył, że kompleks niższości odgrywa kluczową rolę w rozwoju osobowości i zachowania ludzkiego. Co zatem leczy u podstaw tego, że tak wiele osób odczuwa niższe poczucie własnej wartości, jak to wpływa na ich życie, i jakie są sposoby radzenia sobie z tym problemem?

 Objawy kompleksu niższości

Kompleks niższości charakteryzuje się chronicznym wręcz poczuciem bycia „niewystarczającym” i brakiem pewności siebie, co często prowadzi do przesadnej chęci udowodnienia swojej wartości innym. Osoby cierpiące na kompleks niższości mogą wykazywać różnorodne objawy, takie jak:

• Nadmierna samokrytyka i skłonność do porównywania się z innymi.
• Unikanie sytuacji społecznych z obawy przed oceną lub odrzuceniem.
• Trudności w podejmowaniu decyzji i działaniu z inicjatywą.
• Poczucie nieustannego niezadowolenia z siebie i swoich osiągnięć.
• Tendencja do przeceniania sukcesów innych przy jednoczesnym umniejszaniu własnych.

Przyczyny kompleksu niższości

Kompleks niższości może wynikać z różnych źródeł, jednym z głównych wydają się pozostawać doświadczenia wyniesione z dzieciństwa:

• nadmierna krytyka ze strony rodziców, nauczycieli lub rówieśników,
• doświadczenia niepowodzeń lub odrzucenia,
• porównywanie się z innymi, czemu sprzyja niestety, dzisiejszy świat mediów społecznościowych.
• inne przyczyny mogą obejmować cechy osobowości, takie jak perfekcjonizm lub nadmierną wrażliwość na krytykę.

Kompleks niższości może destrukcyjnie wpływać na życie, w tym na relacje międzyludzkie, karierę zawodową, dobrostan mentalny i psychiczny. W relacjach może prowadzić do zależności emocjonalnej, trudności w wyrażaniu własnych potrzeb, czy opinii. W życiu zawodowym może hamować rozwój kariery poprzez unikanie ryzyka lub nowych wyzwań. Na poziomie psychicznym, nieleczony kompleks niższości może prowadzić do depresji, lęku i innych zaburzeń psychicznych.

Jak sobie radzić z kompleksem niższości?

Skuteczne działanie wymaga pracy nad poprawą poczucia własnej wartości i pewności siebie. Metody terapeutyczne, szczególnie podejścia oparte na terapii poznawczo-behawioralnej, mogą być pomocne w identyfikacji i zmianie negatywnych przekonań o sobie. Warto również zwracać uwagę na:

• Ustalanie realistycznych do osiągnięcia celów;
• Celebrowanie wszystkich osiągnięć, niezależnie od ich wielkości.
• Praktykowanie empatii dla siebie oraz samoakceptacji, zamiast samokrytyki.
• Rozwijanie umiejętności społecznych i budowanie zdrowych relacji.
• Zaangażowanie w działania, które zwiększają poczucie własnej wartości, takie jak zainteresowanie się jakimś hobby, a także udział w wolontariacie.

Kompleks niższości jest złożonym wyzwaniem, które na swoje źródło w poczuciu odniesienia człowieka do siebie i innych, a to może znacząco wpływać na jakość życia. Rozpoznanie objawów i zrozumienie przyczyn mogą być kluczowymi krokami w kierunku uwolnienia tego wyzwania. Dzięki odpowiednim metodom i wsparciu terapeutycznemu, osoby cierpiące na kompleks niższości mogą pracować nad budowaniem poczucia własnej wartości i wyjątkowości, co przełoży się na satysfakcjonujące i szczęśliwsze życie.

Autor: Agnieszka Wykrota – Przysiwek

CEO Neurocoaching Institute of Knowledge, Neurocoach, Trainer Instructor IANLP, Coach ICI, NLP Master IANLP i IN, Certyfikowana Hipnoterapeutka – Master Hipnozy, Trenerka EFT i Cellular EFT, Mistrzyni Reiki i Angel Reiki, Certyfikowana Nauczycielka Soul Body Fusion®, Radiestetka

fot. własne